Rusiya hökuməti, Ukraynaya qarşı apardığı müharibənin xərclərini qarşılamaq üçün kifayət qədər maliyyə təmin edə bilmir. Bu vəziyyət, Avropa və ABŞ-ın Rusiyaya qarşı maliyyə vintlərini sıxaraq müharibənin sonunu sürətləndirmək üçün bir fürsət təqdim edir.

Bizimxeber.az xarici KİV-lərə istinadən bildirir ki, Putin, 2025-ci il üçün açıqladığı milli büdcədə müdafiəyə ayrılan 145 milyard dolları diqqətə çarpdırır. Bu, dövlət xərclərinin 436 milyard dollar olduğu halda, Rusiyanın ÜDM-nin 6,3%-ni təşkil edir. Bu rəqəm NATO-nun standartı olan 2%-dən əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir. Ancaq, müharibə ilə bağlı xərclər büdcənin içində gizli ödənişlərlə daha da artırılır. Məsələn, qeyri-qanuni işğal olunmuş bölgələrdə işçilərə ödənilən maaşlar, yaralı əsgərlərə sağlamlıq xidməti və infrastrukturun bərpası kimi xərclər, gerçək müharibə yükünü ÜDM-nin 10%-nə yaxınlaşdırır.

Bu çətinliklər, Rusiyanın maliyyə sistemini daha da zəiflədir. Qərbin sanksiyaları nəticəsində Moskva beynəlxalq borclardan faydalana bilmir. Bunun əvəzinə, yerli kreditorlara yüksək faiz dərəcələri ödəmək məcburiyyətindədir. Məsələn, 10 illik istiqrazlar üçün faiz dərəcələri 16%-ə qədər yüksəlir ki, bu da ciddi bir maliyyə yükü yaradır.

Daha da narahatedici bir məsələ isə Rusiyanın Milli Sərvət Fondunun (NWF) vəziyyətidir. Bu fond, adətən, müharibə dövrlərində iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün istifadə edilir. Lakin, son dövrlərdə Kremlin müharibə xərclərini qarşılamaq üçün bu fondun resurslarını boşaltdığı görünür. 2021-ci ildə NWF-nin likvidliyi 117 milyard dollar idi, bu gün isə cəmi 55 milyard dollara enib.

Bütün bu faktorlar, Avropa və ABŞ üçün Rusiyanın iqtisadi zəifliyindən faydalanmaq üçün bir imkan yaradır. Bunun ən sürətli yolu, G7-nin Rusiyanın xam neft ixracı üzərində tətbiq etdiyi “qiymət həddi”ni daha sərt şəkildə tətbiq etməkdir. Məsələn, neftin bir barelinin qiymətini 30 dollara, yəni Rusiyanın həqiqi hasilat xərclərinə yaxın bir səviyyəyə endirmək, Kremlin maliyyə axınını əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq.

G7-nin qiymət həddi, Rusiya neftini 65 dollardan aşağı satdığı zaman Kremlin cəriməsiz gəlir əldə edə bilməsi üçün bir boşluq təqdim edir. Məsələn, keçən ay Brent markalı neftin qiyməti bir müddət üçün 70 dollardan aşağı düşdü və bu da Moskvanın bəzi satışlarını ucuzlaşdırmasına səbəb oldu. Bu, Rusiya iqtisadiyyatına müsbət təsir etdi və Kremlin müharibə xərclərini qarşılamaq üçün NWF-dən istifadə etməyə ehtiyacı olmadı.

Avropa liderləri, ABŞ-ın növbəti administrasiyası ilə görüşlərində Putinin maliyyə zəifliyini hədəfləməli və bu yolla Ukraynanın müharibədəki mövqeyini gücləndirməlidirlər. Müharibənin sona çatması üçün atılacaq addımlar, həm də regional sabitliyə kömək edəcək.

Sonuç olaraq, Rusiya iqtisadiyyatının zəifliyi və müharibənin maliyyə yükü, Avropa və ABŞ üçün strateji bir imkan təqdim edir. Sanksiyaların daha sərt tətbiqi və Rusiya xam neftinin bazar qiymətlərinin aşağı salınması, müharibənin sonlanmasına və regionda daha geniş bir sabitliyə nail olmaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.