Son günlər ABŞ və Böyük Britaniya Ukraynaya uzaqmənzilli raketlərin verilməsi ilə bağlı məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa hazır görünür. 

Ukrayna zatən bu raketlərdən istifadəni uzun müddətdir tələb edir. Hələlik belə bir qərar yoxdur.

Amma maraqlı budur ki, Qərbin istəksizliyi nədən qaynaqlanır və bu raketlər müharibədə hansı fərqliliklər yarada bilər?

"Storm Shadow" nədir?

"Storm Shadow", İngiltərə və Fransa tərəfindən inkişaf etdirilmiş, maksimum 250 km (155 mil) məsafəyə malik qanadlı raketdir.

Fransızlar buna "baş dərisi" adını verirlər. Raketin təyyarədən buraxılması, sonradan yerə enməzdən əvvəl səs sürətinə yaxın bir sürətlə uçması və yüksək partlayıcı başlığını işə salmadan əvvəl ərazini skan etməsi xüsusiyyətini daşıyır. Fırtına Kölgəsi, bərkimiş bunkerləri və sursat anbarlarını vurmaq üçün ideal bir silah olaraq hesab olunur.

Hər bir raketin qiyməti təxminən 1 milyon ABŞ dollarıdır, buna görə də, düşmənin hava hücumundan müdafiəsini çaşdırmaq və tükəndirmək üçün əvvəlcədən göndərilən daha ucuz pilotsuz təyyarələrin diqqətlə planlaşdırılmış bir hissəsi olaraq istifadə edilə bilər. Hal-hazırda, Böyük Britaniya və Fransa bu raketləri Ukraynaya göndərib, lakin Kiyev yalnız öz sərhədləri daxilindəki hədəfləri vura bilər.

Ukrayna niyə indi bunu istəyir?

Ukrayna şəhərləri və cəbhə xəttləri hər gün Rusiya tərəfindən bombardman edilir. Rusiya təyyarələrinin atdığı raketlər və sürüşmə bombaları, hərbi mövqelərə, yaşayış binalarına və xəstəxanalara ciddi ziyan vurur. Ukrayna, bu hücumların təşkil olunduğu bazaların vurulmasına icazə verilməməsinin onu müharibədə əlləri bağlı vəziyyətə saldığını iddia edir. Ukrayna hətta Rusiyanın hərbi aviabazalarının daha yaxşı qorunduğunu irəli sürür.

Ukraynanın müasir uzun mənzilli pilotsuz təyyarə proqramı var, amma bu pilotsuz təyyarələr yalnız kiçik yük daşıyır və əksəriyyəti aşkarlanır. Ukrayna, hava hücumlarını geri qaytarmaq üçün Fırtına Kölgəsi və Amerika Atacms kimi uzaqmənzilli raketlərə ehtiyac duyur.

Qərb niyə tərəddüd edir?

Qərb, xüsusilə ABŞ, eskalasiya qorxusundan narahatdır. Vaşinqton, Ukraynaya Qərbin təchiz etdiyi raketlərlə Rusiyanın dərinliklərindəki hədəfləri vurmağa icazə verməyin, Moskvanı qisas almağa sövq edə biləcəyindən ehtiyat edir.

Ağ Evdə, Kremldən sərt xətt tərəfdarlarının bu vəziyyətdən istifadə edərək Polşadakı aviabaza kimi Ukraynaya yönəldilmiş raketlərin tranzit məntəqələrinə hücum etməsini tələb edə biləcəyindən qorxurlar. Bu halda, NATO-nun 5-ci maddəsi tətbiq edilə bilər ki, bu da alyansı Rusiya ilə müharibə vəziyyətinə gətirə bilər.

"Storm Shadow" nə dərəcədə fərq yarada bilər?

"Storm Shadow" raketlərinin istifadəsi Ukraynaya iki əsas fayda verə bilər. 

Birincisi, başqa bir raket sistemi, Atacms-ın istifadəsini açar. İkincisi, bu, Rusiya üçün qiymətli hava hücumundan müdafiə vasitələrini harada yerləşdirməklə bağlı dilemma yaradaraq, Ukraynanın pilotsuz təyyarələrinin keçməsini asanlaşdıra bilər.

Bəzi analitiklər, Storm Shadow raketlərinin müharibənin gedişatını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirməyəcəyini düşünür. Lakin, Rusiya artıq ehtiyat tədbirləri görmüş ola bilər və bu raketlərin istifadəsi müharibədə konkret təsir yarada bilər.

Ədil Hüseynov